کپی‌رایت در ایران به زبان ساده(۵)
افسانه عابدین ویژه ۱۳۹۹/۰۳/۱۵

کپی‌رایت در ایران به زبان ساده(۵)

در مطالب پیش رو قرارنیست کپی رایت(حق مؤلف یا حقوق مالکیت ادبی و هنری) به عنوان یک مبحث تخصصی حقوق بررسی شود، بلکه سعی شده است تا آن‌جا که ممکن است اصول ابتدایی و کلیاتی در زمینه‌ی حق مؤلف به زبانی ساده مطرح شود که به نظر می رسد نه تنها هنرمندان برای محافظت از آثارشان بلکه هریک از شهروندان برای اینکه مرتکب نقض این حقوق نشوند، لازم است از آن آگاه باشند.

قانون حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان

این قانون به تاریخ 11/10/1348 در مجلس شورای ملی به تصویب رسید و دارای 4 فصل و 33 ماده است. فصل اول با عنوان تعاریف در دو ماده به تعریف اثر و ذکر آثار مورد حمایت می‌پردازد. فصل دوم در9 ماده با به رسمیت شناختن حقوق مادی و معنوی به بیان حقوق پدیدآورنده می‌پردازد . فصل سوم در 11 ماده مدت حمایت و حمایت‌های قانونی از حقوق پدیدآورنده را بیان می‌دارد. در نهایت فصل چهارم با عنوان تخلفات و مجازات ها در 11 ماده ضمانت اجرای نقض حقوق پیش‌بینی‌شده را تعیین کرده و ماهیت کیفری این قانون را مشخص می‌کند. در واقع ماهیت این قانون ماهیتی کیفری است و در خصوص نقض حقوق پدیدآورندگان جرم‌انگاری کرده است که  عناوین جرم‌های پیش‌بینی شده در قانون و مواد قانونی آن به صورت خلاصه مطرح خواهد شد.

جرم نشر، پخش یا عرضه اثر متعلق به دیگری:

  • مطابق ماده دو قانون حمایت از حقوق مولفان مصنفان و هنرمندان ‌آثار مورد حمایت این قانون به شرح زیر است:

  • ١- کتاب و رساله و جزوه و نمایشنامه و هر نوشته دیگر علمی و فنی و ادبی و هنری.

٢- شعر و ترانه و سرود و تصنیف که به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد.

٣- اثر سمعی و بصری به منظور اجرا در صحنه های نمایش یا پرده سینما یا پخش از رادیو یا تلویزیون که به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد.

٤- اثر موسیقی که به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد.

٥- نقاشی و تصویر و طرح و نقش و نقشه جغرافیایی ابتکاری و نوشته ها و خط های تزئینی و هر گوهه اثر تزئینی و اثر تجسمی که به هرطریق و روش به صورت ساده یا ترکیبی به وجود آمده باشد.

٦- هر گونه پیکره (مجسمه).

٧- اثر معماری از قبیل طرح و نقشه ساختمان.

٨- اثر عکاسی که با روش ابتکاری و ابداع پدید آمده باشد.

٩- اثر ابتکاری مربوط به هنرهای دستی یا صنعتی و نقشه قالی و گلیم.

١٠- اثر ابتکاری که بر پایه فرهنگ عامه (فولکلور) یا میراث فرهنگی و هنر ملی پدید آمده باشد.

١١- اثر فنی که جنبه ابداع و ابتکار داشته باشد

١٢- هر گونه اثر مبتکرانه دیگر که از ترکیب چند اثر از اثرهای نامبرده در این فصل پدید آمده باشد.

بنابراین مستند به ماده 23 همان قانون «هرکس تمام یا قسمتی از اثر دیگری را که مورد حمایت این قانون است به نام خود یا به نام پدید آورنده بدون اجازه او یا عامداً به شخص دیگری غیر از پدید آورنده نشر یا پخش یا عرضه کند به حبس تادیبی از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.»

  • جرم چاپ , نشر و پخش ترجمه‌ی دیگری: مطابق ماده 24 قانون سال 48 «هرکس بدون اجازه ترجمه دیگری را به نام خود یا دیگری چاپ و پخش و نشرکند به حبس تادیبی ازسه ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.»