عکس زندگی روزمره / عکاسی زندگی روزمره
مطالعات زندگی روزمره حیطهای بین رشتهای است که قلمروهای مختلفی از دانش را پوشش میدهد، از جامعه شناسی و انسانشناسی تا مطالعات انتقادی و در نهایت مطالعات فرهنگی. مطالعات زندگی روزمره درون همه این حوزهها جای میگیرد اما هیچ کدام از این حوزهها به تنهایی نیست بلکه حوزهای بین رشتهای است.
ما ضمن شرح تفاوتهای موجود درون میدان مطالعات زندگی روزمره نسبت آن را با عکس در دهه اخیر شرح میدهیم. پرسش اساسی که به آن پاسخ خواهیم داد این است که چگونه میتوان در نسبت میان عکس و زندگی روزمره تامل کرد؟ حداقل دو رویکرد کلی را نشان خواهیم داد که یکی به عکس به مثابه متن نگاه می کند که زندگی روزمره را میتوان به واسطه آن توضیح، تشریح یا مورد نقد قرار دارد و در رویکرد دوم، بجای آنکه در پی بازنمایی زندگی روزمره از خلال تصاویر باشیم، در پی فهم نقش عکسها در زندگی روزمره خواهیم بود. اینکه عکسها چه جایگاهی در زندگی روزمره ما یافتند؟ با زندگی ما چه میکنند؟ چه دگرگونی در زندگی روزمره ما ایجاد کردهاند؟ در رویکرد اول میتوان از سه شکل به تصویر کشیدن زندگی روزمره از خلال عکسها سخن گفت.
اول، نگاه آلبومی به عکسها و توصیف دقایق زندگی از خلال آنها، دوم، تامل انتقادی و اکتشاف تضادها و مناقشات زندگی از خلال تصویر و سوم، مطالعه بازنمایی تصاویر به مثابه امر ایدئولوژیک. در هر سه دیدگاه ما در پی کشفِ عکس زندگی روزمره در تصاویر مورد بررسی هستیم. در رویکرد دوم، عکسها میتوانند زندگی ما را بازشکل دهند. پرسش این است که مردم از طریق عکسها و تصاویر چه روایتی از زندگی روزمره ارئه میکنند؟ عمومی شدن و انبوه شدن عکسها در زندگی ما مانع از آن نشده که زندگیمان را به صورت گزینش شده تصویر نکنیم. درواقع، ما با خلق زندگی روزمره سرو کار داریم و نه نمایش تام و تمام آن. اینک مردم هنرمندانی هستند که زندگی روزمره خود را از نو به نحوی دلخواه از خلال عکسها شکل میدهند. پدیدهای که ما آن را "عکاسی زندگی روزمره" نام نهادیم.
- با سپاس از خانم افسانه کامران، دبیر علمی مجموعه نشست های «هنر وزندگی روزمره»پادکست مرتبط:
عکاسی دیجیتال: وقتی چشمان ناصرالدین شاه به زندگی روزمره باز میگردد - حامد کیا